De leveringszekerheid van elektriciteit in Nederland blijft tot 2030 binnen veilige grenzen, maar daarna neemt het risico op stroomuitval fors toe. Dat blijkt uit de onlangs gepubliceerde Monitor Leveringszekerheid 2025 van netbeheerder TenneT. De studie waarschuwt dat er na 2030 een significante stijging komt van verwachte stroomonderbrekingen, vooral door het uitfaseren van gascentrales en de snelle toename van elektriciteitsverbruik.
Leveringszekerheid: stabiel tot 2030, daarna onzeker
Tot 2030 voldoet Nederland ruimschoots aan de Europese norm van maximaal vier uur verwachte stroomuitval per jaar (LOLE). Maar na 2030 verandert het beeld drastisch. Volgens de monitor stijgt de LOLE in 2033 naar gemiddeld 12,6 uur en blijft deze ook daarna verhoogd (9,2 uur in 2035). De oorzaak hiervan is een combinatie van factoren:
– Uitfaseren gascentrales: Oudere gascentrales sluiten sneller dan er vervangend vermogen wordt gerealiseerd.
– Toenemende elektriciteitsvraag: De snelle elektrificatie van de industrie, mobiliteit en verwarming leidt tot meer vraag.
– Weersafhankelijkheid: De groei van wind- en zonne-energie maakt het netwerk gevoeliger voor perioden met weinig wind en zon.
Flexibiliteit: sleutel tot stabiliteit
TenneT benadrukt het belang van flexibiliteit om deze risico’s op te vangen. Batterijen, vraagsturing (Demand Side Response, DSR) en nieuwe verbindingen met buurlanden spelen hierbij een cruciale rol. Vooral batterijopslag lijkt economisch haalbaar, mits gekoppeld aan slimme contracten die flexibiliteit belonen. Toch is ook hier voorzichtigheid geboden: te veel aanbod aan opslag kan inkomsten doen dalen en investeringen ontmoedigen.
Hoewel het potentieel voor vraagsturing groot is, blijft de daadwerkelijke bijdrage voorlopig beperkt. TenneT pleit daarom voor duidelijker beleid en marktprikkels om industrie en consumenten aan te moedigen stroomverbruik flexibel aan te passen.
Gascentrales en import: risico’s in kaart
Opvallend is ook de kwetsbare positie van oudere gascentrales, die door lagere inkomsten uit elektriciteitsmarkten en hogere onderhoudskosten onder druk staan. Tegelijkertijd biedt import vanuit het buitenland maar beperkte zekerheid. Schaarste-uren in Nederland vallen namelijk vaak samen met tekorten in buurlanden zoals Duitsland.
Drie strategische routes vooruit
Om de leveringszekerheid op lange termijn veilig te stellen, ziet TenneT drie mogelijke strategieën:
1. Invoering capaciteitsmarkt: Voorbereiding op een capaciteitsmarkt volgens Europese richtlijnen, om investeringen in betrouwbaar vermogen aantrekkelijker te maken.
2. CO₂-vrij regelbaar vermogen versnellen: Investeringsbeslissingen over waterstofcentrales en kernenergie moeten sneller worden genomen vanwege lange realisatietijden.
3. Flexibiliteitsmarkt versterken: Marktregels aanpassen zodat opslag en vraagsturing financieel aantrekkelijker worden.
Wat betekent dit voor beleid en bedrijven?
Deze nieuwe cijfers zijn een duidelijke waarschuwing voor beleidsmakers, industrie en investeerders om nu te handelen. Bedrijven die investeren in opslagtechnologie en slimme energiecontracten hebben een voorsprong. Tegelijkertijd hebben overheden een cruciale taak om beleid te maken dat langetermijninvesteringen in duurzame flexibiliteit stimuleert.